Krystyna Miklaszewska

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy
Władysława Węgorka 20, 60-318 Poznań

Fotografie oraz podpisy pod nimi zostały dodane przez redakcję www.palacyproblem.pl

Barszcz Sosnowskiego – obcy gatunek inwazyjny: biologia, zagrożenia, zwalczanie

I. WSTĘP

Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi Manden.) należy do rodziny selerowate (Apiaceae).

W 1944 roku po raz pierwszy opisano i wprowadzono do uprawy barszcz Sosnowskiego, jako roślinę zawierającą dużo białka, węglowodanów oraz charakteryzującą się wysokim poziomem plonowania (Pysek i wsp. 2007). Miała być stosowana głównie jako roślina paszowa, przeznaczona na kiszonki. Również w Polsce w latach 70. ubiegłego wieku propagowano barszcz jako cenną wysokoplonującą i miododajną roślinę. Sadzono go również w ogrodach i parkach jako roślinę ozdobną.

Uprawa została ostatecznie zarzucona, częściowo dlatego, że mięso i mleko uzyskiwane od skarmianych zwierząt miały zapach kumaryny (jednego ze związków obecnych w roślinach barszczu). Inną przyczyną zaniechania uprawy były zawarte w łodygach,
liściach i owocach barszczu żywice, olejki lotne i alkaloidy, które w kontakcie ze skórą wywołują nadwrażliwość na działanie promieni słonecznych i w rezultacie pojawianie się rozległych, trudno gojących się ran i oparzeń.

Pomimo zaniechania uprawy barszczu, „wymknął” się on spod kontroli i pojawia jako chwast w coraz to nowych rejonach kraju.

Ponieważ charakteryzuje się szeregiem cech pozwalających mu uzyskać przewagę
na nowych terenach, został uznany za gatunek potencjalnie zagrażający rodzimym gatunkom
roślin (obcy gatunek inwazyjny) (NOBANIS-IAS Fact Sweet 2007).

Biologiczne i ekologiczne cechy barszczu determinujące jego inwazyjność to:

• kiełkuje bardzo wczesną wiosną, przed gatunkami endemicznymi,
• wcześnie tworzy zwarte ulistnienie zacieniając wolniej rosnące inne rośliny,
• zdolność roślin do przetrwania w niekorzystnych warunkach,
• duża żywotność i wysoka płodność pozwalająca pojedynczym osobnikom opanować nowe siedliska,
• duża liczebność zalegających w glebie nasion (ok. 5% zachowuje żywotność przez dwa lata),
• masowe kiełkowanie po okresie spoczynku,
• wysoki procent kiełkowania nasion (Sheppard i wsp. 2006).