Gorzów Wielkopolski, dnia 22.03.2011

Witold Pahl
Klub Parlamentarny
Platforma Obywatelska

Szanowny Pan
Andrzej Kraszewski
Minister Środowiska

Interpelacja w sprawie zwalczania Barszcza Sosnowskiego

W związku z apelem Fundacji „Palący Problem - Heracleum" oraz licznymi przypadkami poparzenia rośliną Barszcza Sosnowskiego pragnę wystosować do Pana interpelację w tej sprawie.

Barszcz Sosnowskiego jest to gatunek rośliny zielnej, pochodzący z rejonu Kaukazu. Po rozprzestrzenieniu na obszarach Europy Środkowej i Wschodniej, stał się rośliną inwazyjną. Początkowo uprawiany był jako roślina pastewna, jednak z czasem- głównie ze względu na zagrożenie dla zdrowia, zaprzestano jego uprawy. Mimo to roślina ta zaczęła rozsiewać się samowolnie. Obecnie zagraża zarówno ludziom jak i zwierzętom, wywołując reakcje alergiczne, ciężkie poparzenia skóry oraz zmiany w środowisku przyrodniczym.

Uczulenie skóry występujące po zetknięciu się z tą rośliną przypomina oparzenie, w wyniku którego powstają trudno gojące się rany. Wydaje się więc, że wskazana roślina może stanowić zagrożenie dla mieszkańców naszego kraju.

W związku z powyższym zwracam się z prośbą o informację, co do skali zjawiska, zagrożenia dla mieszkańców naszego kraju oraz ewentualnych działań podejmowanych przez Ministerstwo w celu ograniczenia negatywnych efektów działania tej rośliny?

Z poważaniem,

Warszawa, dnia 3 czerwca 2011 r.

Minister Środowiska

BMwpr-070—496/:./11/MK

Pan Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu RP

Szanowny Panie Marszałku

Odpowiadając na interpelację posła Witolda Pahła z dnia 10 maja 2011 r., przekazaną przez Pana Marszałka pismem z dnia 19 maja 2011 r., znak: SPS-023-22538/11, w sprawie zwalczania barszczu Sosnowskiego, poniżej przedstawiam stosowne informacje.

Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi Manden.), a dokładniej zawarte w jego olejkach eterycznych związki chemiczne posiadają właściwości toksyczne i stanowią zagrożenie dla zdrowia łudzi. Podczas kontaktu ze skórą w obecności światła słonecznego związki te powodują oparzenia II i III stopnia. Siła reakcji na ww. oparzenia jest bardzo indywidualna i wynika z wrażliwości poszczególnych osób, niemniej zwiększa się przy wysokich temperaturach i przy dużej wilgotności powietrza. Biorąc pod uwagę miejsca, w których rośnie barszcz Sosnowskiego, najbardziej narażoną na oparzenia grupą będą pracownicy walczący z tą rośliną oraz rolnicy.

W roku 2002 Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach w ramach projektu badawczego sfinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wydał broszurę informacyjną, pt. „Metoda l technika zwalczania barszczu Sosnowskiego" autorstwa Heleny Żurek, opisującą sposoby ograniczania populacji tej niebezpiecznej rosimy. Ponadto w 2005 roku na zlecenie Ministra Środowiska Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie opracował „Zasady postępowania z gatunkami roślin i zwierząt obcych rodzimej faunie i florze". Opracowanie zostało wykonane ni. rn. w oparciu o informacje zgromadzone w bazie danych „Gatunki obce w Polsce". Baza ta od 1999 roku jest aktualizowana w Instytucie Ochrony Przyrody PAN w Krakowie (www.iop.krakow.pl/ias).

Zgodnie z zaleceniami zawartymi w ww. opracowaniu, kontrolę liczebności barszczu Sosnowskiego należy prowadzić przede wszystkim na obszarach cennych z przyrodniczego punktu widzenia oraz przede wszystkim w pobliżu siedzib ludziach i miejsc wypasania zwierząt. Najprostszą metodą kontroli gatunku jest częste koszenie lub wykopywanie całych osobników podczas pełni kwitnienia (wcześniejsze ścięcie może spowodować ich regenerację, późniejsze — rozsianie zawiązanych w międzyczasie nasion). Ponieważ rośliny kwitnące zawsze obumierają, w związku z tym działanie tego rodzaju skutkuje docelowo eliminacją populacji. Metoda ta wymaga jednak konsekwentnego stosowania przez szereg lat. Należy także podkreślić, ze całkowita eliminacja populacji barszczu przynosi najlepsze efekty w przypadku jej niewielkiej liczebności (kilku do kilkunastu osobników) oraz stosowania różnych metod zwalczania tego gatunku, tj. mechanicznych i chemicznych.

Obecnie w resorcie prowadzone są prace nad projektem rozporządzenia w sprawie roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym, w którym umieszczono m.in. barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi). Został on wpisany na listę ze względu na swój inwazyjny charakter oraz niebezpieczeństwo, jakie może stanowić dla ludzi i zwierząt. Umieszczenie tego gatunku w ww. rozporządzeniu będzie związane z objęciem go zakazami zawartymi w art. 120 ust. l i 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, póz. 1220, z późn. zm.), tj. wprowadzania do środowiska przyrodniczego, przemieszczania w tym środowisku, sprowadzania do kraju, przetrzymywania, prowadzenia hodowli i obrotu wewnątrz kraju. Rozporządzenie to nie odnosi się jednak "do sposobu postępowania z osobnikami znajdującymi się już w środowisku przyrodniczym.

Chciałbym podkreślić, że barszcz Sosnowskiego nie jest rośliną rozprzestrzenioną na terenie całego kraju, najliczniejsze stanowiska odnotowywane są w Polsce południowej. W związku z powyższym uważam, że kwestie jego niszczenia należy pozostawić lokalnym samorządom znającym lokalizacją poszczególnych populacji.

Z poważaniem

Do wiadomości:
Departament Spraw Parlamentarnych w KPRM